Clair de Lune

Khi nhìn lại chặng đường từ thời thơ ấu cho đến lúc trưởng thành và tìm về những thứ đã ảnh hưởng đến lựa chọn cho công việc hiện tại của mình, hay nói đúng hơn là chất xúc tác cho niềm đam mê đối với nghệ thuật và văn hoá đại chúng, tôi nhận ra những năm 1993 – 2013 là giai đoạn có nhiều tác phẩm điện ảnh xuất sắc nhất. Dĩ nhiên với sự non nớt thời ấy tôi không thể nào hiểu hết được những bộ phim mà người ta ca ngợi. Điều đó khiến tôi giờ đây phải ngồi xuống và xem lại chúng. Big Fish (2003) là một trong số đó và quả thực những lời khen dành cho bộ phim này không hề sai.

Một chút tưởng tượng, một chút mộng mơ và rất nhiều hoài bão

Nội dung của Big Fish dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên của Daniel Wallace ra mắt vào năm 1998, nói về mối quan hệ cha con của Edward Bloom và Will Bloom. Wallace đã lấy cảm hứng từ chính người cha của mình để viết nên tiểu thuyết này.

Lúc nhỏ khi nghe đến cái tên “Big Fish”, tôi nghĩ rằng đây là một phim kinh dị hoặc giật gân, và chắc hẳn sẽ có một con cá khổng lồ đáng sợ. Thế nhưng tất cả hoàn toàn ngược lại. Đúng là có một con cá lớn thật, nhưng nó không hề đáng sợ và chẳng làm hại ai. Có một nhân vật khổng lồ nữa, nhưng anh ta cũng chẳng làm hại ai nốt. Tất cả các nhân vật trong Big Fish chẳng ai làm hại ai cả. Trái lại, họ giúp cho cuộc sống càng thêm diệu kỳ và ý nghĩa, ít nhất là đối với Edward Bloom, và đồng thời họ cũng mang ơn ông.

Phim mở đầu với buổi tiệc cưới của Will Bloom (Billy Crudup). Tại đó, cha của anh – Edward Bloom (Albert Finney) kể lại ngày Will chào đời và con cá da trơn khổng lồ đã cướp mất nhẫn cưới của ông. Will đã nghe câu chuyện về con cá khổng lồ này rất nhiều lần từ lúc nhỏ cho đến lớn. Khi trưởng thành, anh không còn tin vào các chi tiết hoang đường nữa. Anh cho rằng cha mình nói dối và ông kể câu chuyện về con cá đó để giành sự chú ý trong ngày trọng đại của mình. Mâu thuẫn của hai cha con bắt đầu từ đó. Will không nói chuyện với cha mình trong 3 năm liền cho đến khi trở về nhà để dành thời gian với ông vào những ngày cuối đời. Khi đó, Edward tiếp tục kể câu chuyện về cuộc đời mình cho Joséphine (Marion Cotillard) – vợ của Will. Đó cũng là lúc Will bắt đầu điều tra câu chuyện và phát hiện nhiều sự thật bất ngờ.

Giống như những tác phẩm khác của Tim Burton, thế giới của Big Fish có rất nhiều điều lạ kỳ. Thế giới đó có rạp xiếc, có người khổng lồ, người lùn, người sói, phù thuỷ, cặp song sinh dính liền và một thị trấn chỉ có niềm vui và những lễ hội. Nhưng tất cả đều không có gì đen tối hay đáng sợ. Thậm chí ta còn được chiêm ngưỡng một cánh đồng hoa thuỷ tiên vàng rực đã trở thành một trong những cảnh phim kinh điển. Với Big Fish, Tim Burton đã chứng minh cho chúng ta thấy đôi khi thế giới kỳ ảo không nhất thiết được tạo nên từ những điều phi lý, mà nó chỉ là thêm một chút tưởng tượng, một chút mộng mơ và rất nhiều hoài bão vào đời thực.

Đó cũng là cách mà Edward biến cuộc đời mình trở nên đầy màu sắc và ý nghĩa hơn qua những câu chuyện mà ông kể cho con trai. Nếu như bạn chỉ là một chàng trai bình thường lớn lên trong một thị trấn nhỏ, nhập ngũ như bao chàng trai khác cùng thời, sau đó cưới một cô vợ xinh đẹp, trở thành một nhân viên bán hàng và mua một căn nhà, rồi cuộc sống cứ thế diễn ra từ ngày này sang ngày khác, bạn sẽ kể gì với con của mình để truyền cảm hứng cho chúng? Với Edward, những chi tiết hoang đường như gia vị cho cuộc sống. Quan trọng hơn cả, con cá lớn được nhắc đi nhắc lại nhiều lần là hình ảnh tượng trưng cho một con người không ngừng phấn đấu và phát triển để đạt được những mục tiêu lớn hơn, giống như một con cá cứ lớn dần, lớn đến nỗi một lúc nào đó cái ao nhỏ không còn đủ để nó bơi lội nữa. Đó không chỉ là lời khuyên ngầm của Edward dành cho con trai, mà còn là hình ảnh ẩn dụ ông dùng cho chính mình.

Câu chuyện của cuộc đời bạn là gì?

Khi kiến giải Big Fish ở một góc nhìn rộng và sâu hơn, đây không chỉ là câu chuyện về mối quan hệ giữa hai cha con. Nó là câu chuyện về cuộc đời của Edward Bloom – một người đàn ông đầy hoài bão và muốn mọi thứ trong cuộc đời mình đều trở nên ý nghĩa, ngay cả cái chết của mình cũng phải được kể bằng một câu chuyện đầy những tình tiết gay cấn. Nó là câu chuyện về Will Bloom – một người con trai học cách thấu hiểu người cha, mở rộng góc nhìn về cuộc sống và viết tiếp câu chuyện mà cha mình để lại. Nó còn là câu chuyện tình yêu tuyệt đẹp của Edward và Sandra. Edward biết rằng Sandra là tình yêu duy nhất của cuộc đời mình và cũng là một trong những “con cá lớn” mà ông đã bắt được.

Khi Will đến gặp Jenny (Helena Bonham Carter), người vừa là mụ phù thuỷ, vừa là cô gái ở thị trấn Spectre mà Edward đã giúp đỡ, chúng ta biết được rằng có những chi tiết mà Edward kể hoàn toàn là sự thật. Tuy nhiên, sự đan xen của những chi tiết kỳ ảo khiến chúng ta hoài nghi rằng bao nhiêu phần trăm trong câu chuyện là thật. Nhưng rồi cũng như Will, ta biết rằng điều đó đã không còn quan trọng. Bởi ta đã biết được sự thật quan trọng nhất, rằng Edward không hề ngoại tình, và ông quả thực là một người chồng, người cha, người đàn ông tuyệt vời.

Dù rằng có thể Edward đã không đạt được nhiều điều lớn lao như ông mong muốn, ông đã để lại di sản quan trọng nhất cho gia đình: những câu chuyện. Đó là thứ giúp cho ông được sống mãi trong ký ức của những người ở lại. Tôi nghĩ rằng sau cùng thì cuộc sống này được tạo nên từ những câu chuyện và ai cũng có những câu chuyện của riêng mình. Điều quan trọng là bạn có muốn kể chúng hay không và sẽ kể như thế nào. Vậy, câu chuyện của cuộc đời bạn là gì?