Clair de Lune

5 năm trước khi viết cho Moveek, In the Mood for Love (Tâm Trạng Khi Yêu) là phim của Vương Gia Vệ tôi thích nhất. Nhưng bây giờ tôi lại nghĩ tới Chungking Express (Trùng Khánh Sâm Lâm) đầu tiên.

Tôi nghĩ rằng tôi không cần phải viết bài phân tích hay cảm nhận gì về phim này nữa, vì nó đã được viết quá nhiều rồi. Nhưng tôi để ý là ít bạn nào viết về tên phim. Bạn có biết vì sao tên tiếng Việt lại là “Trùng Khánh Sâm Lâm”, mà không phải là “Chuyến Tàu Trùng Khánh”?

Vì tựa phim tiếng Việt được dịch từ tựa gốc, chứ không phải dịch từ tựa tiếng Anh. “Trùng Khánh sâm lâm” (giản thể: 重庆森林, phồn thể: 重慶森林), nghĩa đen là “Khu rừng Trùng Khánh”. Sở dĩ đạo diễn họ Vương dùng từ “khu rừng” là để ám chỉ các tòa nhà bê tông cao tầng san sát như rừng của thành phố. Trùng Khánh Đại Hạ – một khu chung cư lớn ở Tiêm Sa Chủy, Hồng Kông là nơi mà phần lớn các sự kiện trong câu chuyện đầu tiên diễn ra. Đây cũng là nơi mà Vương Gia Vệ lớn lên và nhiều phim trước đó của ông được quay ở khu này.

Trong khi đó, tựa tiếng Anh chỉ là cách Vương Gia Vệ chơi chữ. Khi được cây bút Jason Sanders của Film Maker Magazine hỏi về ý nghĩa của tựa phim tiếng Anh, Vương Gia Vệ trả lời nó chẳng có ý nghĩa gì to tát cả, ông rất thoải mái trong việc đặt tên tiếng Anh nên chỉ ghép tên của hai địa danh chính của hai phần – Chungking Mansions (Trùng Khánh Đại Hạ) và Midnight Express (tên cửa hàng đồ ăn nhanh nơi Faye làm việc).

Thật ra tôi thấy tên tiếng Anh cũng có cái hay. Nó gợi lên hình ảnh một chuyến tàu chở những con người cô đơn ở Hồng Kông về đêm, như Hà Chí Vũ, Faye và viên cảnh sát số 633. Nhưng mà tôi thích tựa tiếng Việt hơn, vì “khu rừng” mới có thể lột tả được sự lạc lõng của những con người đó ở Hồng Kông chật chội và cũ kĩ. Đặc biệt là, nó thể hiện đúng những gì mà đạo diễn họ Vương muốn truyền tải – đó chỉ đơn giản là tình cảm của ông dành cho Hồng Kông và nơi ông lớn lên.

“Với tôi, Trùng Khánh Sâm Lâm giống như ngày và đêm ở Hồng Kông. Một số người nói bộ phim nói về nhân vật này hay nhân vật kia, nhưng tôi nói, ‘Không, bộ phim này nói về Hồng Kông, đó là bức thư tình của tôi gửi đến Hồng Kông.’ Đây là nơi mà tôi biết. Tôi quay ở cái nơi mà tôi lớn lên. Tôi chưa bao giờ ra ngoài khi còn nhỏ, mặc dù khu vực Tiêm Sa Chủy là nơi giải trí về đêm và Trùng Khánh Đại Hạ là nơi dành cho các hộp đêm. Nơi đó có một trong những hộp đêm nổi tiếng nhất ở Hồng Kông tên là Bayside (Đây cũng là câu lạc bộ nơi cha của Vương Gia Vệ làm việc). Khi The Beatles đến Hồng Kông, họ đã tổ chức họp báo ở đó. Vì thế đây là một biểu tượng.”

Vương Gia Vệ

Vậy đó, hoá ra cái phim mà chúng ta dành ra hàng chục bài viết để nói về sự cô đơn, thất tình, không thể giữ chân người mình yêu,…. cuối cùng cũng chỉ đơn giản là bức thư tình Vương Gia Vệ gửi đến nơi ông đã lớn lên. Ông chỉ mất 6 tuần để hoàn thành bộ phim này, sau khi quay xong Đông Tà Tây Độc và cần làm một thứ gì đó nhẹ nhàng hơn. Thế là Trùng Khánh Sâm Lâm với những con người cũng nhẹ nhàng và dễ thương ra đời. Đây chính là bộ phim ông thực hiện với tâm thế thoải mái, để mọi thứ diễn ra một cách tự nhiên nhất (do kinh phí bèo bọt nữa), thậm chí ổng còn dám lén quay phim ở chung cư Trùng Khánh Đại Hạ khi chưa xin phép. Nhưng mà nhờ vậy tôi thấy phim này thật trong trẻo, xem xong chỉ thấy vui vui mà không cần phải suy nghĩ sâu xa chi.